Cao mộc hoa trắng chiết xuất từ cây mộc hoa trắng, là cây thuốc dùng để điều trị lỵ amip hiệu quả đã được dùng từ rất lâu. Ngoài công dụng đó, chúng còn được dùng để điều trị bệnh tiểu đường, diệt giun. Cùng đọc qua bài viết dưới đây để biết thêm thông tin hữu ích về công dụng, cách dùng và các lưu ý khi dùng cây mộc hoa trắng nhé!
1. Giới thiệu về cây mộc hoa trắng
Trong y học cổ truyền, cây mộc hoa trắng là một vị thuốc nam quý, có nhiều tác dụng hữu ích đến tình trạng sức khỏe. Một vài công dụng phổ biến phải kể đến như điều trị các bệnh lý về đường tiêu hóa: tiêu chảy, lỵ amip, viêm đại tràng, tăng cường chức năng tiêu hóa…
Cây mộc hoa trắng thuộc họ Trúc đào, có tên khoa học là Holarrhena antidysenteria Wall. Trong dân gian, có một số cách gọi khác cho loại cây này như cây Sừng trâu, Mức lá to, Mộc vài, Thừng mực lá to, Mức hoa trắng,…
Mộc hoa trắng là một vị thuốc nam quý, có nhiều tác dụng hữu ích đến sức khỏe con người. Phân bố của loài cây này khá rộng rãi, xuất hiện ở nhiều quốc gia khác nhau.
Trong đó, có một số nơi phổ biến vị thuốc này như Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia… Tại Việt Nam, cây mọc nhiều tại các tỉnh phía Bắc như Vĩnh Phúc, Cao Bằng, Bắc Giang, Bắc Ninh, Lạng Sơn… và một số các tỉnh miền Trung.
Hạt và vỏ cây của mộc hoa trắng là hai bộ phận chính được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh. Ngoài ra, lá cây cũng có nhiều hoạt chất có tác dụng điều trị hiệu quả.
Cây nở hoa từ tháng 3 đến tháng 7, quả bắt đầu xuất hiện vào khoảng tháng 6 đến tháng 12. Thời điểm thu hoạch hạt thích hợp nhất là khi quả đã chín già lúc mùa đông.
Sau khi hái, có thể dùng dạng tươi để điều trị hoặc đi phơi hay sấy khô để bảo quản được lâu hơn. Khi dược liệu được sơ chế khô, để giữ được lâu nhất cần đặt vào trong các túi kín và bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát.
2. Giới thiệu chung về Cao Mộc Hoa Trắng (Holarrhena Antidysenterica Wall extract)
Cao Mộc Hoa Trắng (Holarrhena Antidysenterica Wall extract) được chiết xuất từ cây mộc hoa trắng, có tên khoa học là Holarrhena antidysenterica (Roxb. Ex Flem.) A. DC., thuộc họ Trúc đào (Apocynaceae).
Cảm quan: Cao mộc hoa trắng có dạng bột hoặc lỏng đặc màu nâu, đồng nhất, mùi thơm đặc trưng.
Từ vỏ và hạt cây mộc hoa trắng, người ta chiết được các alcaloid chủ yếu sau đây:
- Conessin C24H40N2
- Norconessin C23H38N2
- Conessimin C23H38N2
- Isoconessimin C23H38N2
- Conessinidin C21H32N2
- Konkurchin C21H32N2
- Holarrhenin C24H38ON2
2. Tác dụng dược lý của cao Mộc hoa trắng
Trong cây mộc hoa trắng, hoạt chất có tác dụng dược lý chính là conessin. Trên lâm sàng, người ta dùng conessin dạng clohydrat hay bromhydrate để chữa lỵ amip.
Do nó có thể ức chế sự sản xuất độc tố và ngăn chặn sự bài tiết của vi khuẩn trong ruột. Từ đó, dẫn tới giảm độc lực của chủng vi khuẩn gây độc tố ruột (ETEC) giúp bảo vệ chống lại giai đoạn tiêu chảy.
Hoạt chất chính conessin trong thuốc mộc hoa trắng diệt amip ở cả thể hoạt động và thể kén. Do đó, thuốc có tác dụng nhanh, tiêu diệt được tận gốc mầm bệnh và giúp ngăn chặn bệnh lây lan.
Đây là một trong những ưu điểm vượt trội khi sử dụng thuốc mộc hoa trắng so với các loại thuốc chữa tiêu chảy khác.
Ngoài ra, chiết xuất etanolic từ hạt mộc hoa trắng được dùng để ngăn ngừa bệnh tiểu đường. Do chất này ức chế α-glucosidase – đây là chất có tác dụng làm tăng hấp thu lượng đường từ ruột. Khi ức chế men α-glucosidase sẽ làm giảm lượng đường trong máu, đặc biệt sau khi ăn.
Một số tác dụng dược lý của cao Mộc hoa trắng:
- Conessin có tác dụng diệt amip, triệt Trichomonas vaginalis và T. intestinalis. Conessin có vị đắng, dùng bằng đường miệng có tác dụng ức chết hoạt động các men ptyalin, pepsin và trypsin.
- Đối với hệ tim mạch, conessin dùng liều lượng lớn có tác dụng giống quinin, phong bế dẫn truyền nhĩ thất và làm giảm nhịp tim. Đối với hô hấp, ở giai đoạn đầu conessin có tác dụng kích thích, tiếp theo làm giảm hô hấp, dùng với liều ngộ độc làm ngừng thở trước khi tim ngừng đập.
- Ngoài ra, conessin còn có tác dụng diệt côn trùng bằng cách làm bất dục (sterilant) và gây biếng ăn (antifeedant).
- Chất kurchicin thí nghiệm trên động vật có tác dụng ức chê stim, đặc biệt làm phong bế sự dẫn truyền bó Hiss, đồng thời làm hạ huyết áp. Nó còn có tác dụng kích thích cơ trơn, gây tăng co bóp đối với ruột và tử cung cô lập.
- Alcaloid toàn phân của mộc hoa trắng được chứng minh có các tác dụng sau: diệt Entamoeba moskowskii trong thí nghiệm trên ống kính; gây hạ huyết áp và ức chế tim trong thí nghiệm trên mèo.
- Cao cồn chiết từ quả mộc hoa trắng có tác dụng chống ung thư, ức chế tế bào carcinom epidermoid từ họng hầu trên môi trường nuôi cấy.
- Cao chiết từ nước quả có tác dụng hà đường huyết trên chuột.
- Cao chiết bằng chloroform và methanol từ hạt mộc hoa trắng có tác dụng kháng khuẩn đối với Bacillus subtilis, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa và Staphylococcus aureus.
3. Công dụng của cao Mộc hoa trắng
Qua thực tế điều trị cho thấy Cao Mộc Hoa Trắng (Holarrhena Antidysenterica Wall extract) là một trong những loại thuốc quý hiếm và cũng là khắc tinh của bệnh lỵ, tiêu chảy, viêm đại tràng cấp và mãn tính ở người từ trước tới nay.
Một số công dụng chính của cao mộc hoa trắng:
- Chống tiêu chảy
- Chống ký sinh trùng
- Cải thiện tình trạng tiểu đường
- Chống oxy hóa
- Chống viêm và giảm đau
- Chống sỏi niệu
- Chống ung thư
Xem thêm Cao mộc hoa trắng: giới thiệu, công dụng, cách dùng và những lưu ý
Không chỉ dành riêng cho người, Mộc hoa trắng còn được các chủ hộ chăn nuôi sử dụng để chữa và phòng tránh về các bệnh về đường tiêu hóa cho vật nuôi.
Mộc hoa trắng đem lại các dược lý tuyệt vời như: Thành phần chính có trong cây hoa Mộc hoa trắng chính là các alkaloid, trong đó có chứa những hoạt chất chính là conessin, 1 loại hoạt chất tác dụng mạnh với các loại khuẩn gây bệnh ở đường ruột.
So với 1 số mẫu thuốc thông thường hiện nay, thì Mộc hoa trắng có điểm cộng là có thể diệt tận gốc các amip và vi khuẩn độc hại trong đường ruột ở cả 2 thể, thể hoạt động và thể kén. Vì vậy, Mộc hoa trắng có thể ngăn chặn bệnh lây lan và tái phát trong thời gian ngắn.
Cao Mộc hoa trắng thường được sử dụng phối chung với thức ăn của vật nuôi gúp giảm tỉ lệ mắc bệnh và hỗ trợ chữa các bệnh về viêm đường tiêu hóa cực kỳ hiệu quả, Đó là lí do cao Mộc hoa trắng phổ biến và được nhiều hộ chăn nuôi biết tới hiện nay.
4. Liều dùng và các bài thuốc về mộc hoa trắng cho người
4.1. Liều dùng
Với các công dụng hữu ích nêu trên, các chiết xuất từ cây mộc hoa trắng được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền. Tùy thuộc vào mục đích sử dụng mà có thể dùng dược liệu ở dạng cao lỏng hay thuốc bột.
Một số khuyến cáo về liều lượng thuốc tùy thuộc vào các dạng hoạt chất khác nhau như:
- Cồn từ hạt: Khoảng 2 – 6g/ngày
- Bột từ hạt: Khoảng 3 – 6g/ngày
- Cao lỏng: Khoảng 1 – 3g/ngày
- Bột từ vỏ: Khoảng 10g/ngày
4.2. Các bài thuốc từ mộc hoa trắng
Một số bài thuốc cổ truyền chữa bệnh từ dược liệu của cây mộc hoa trắng được sử dụng phổ biến hiện nay như:
4.2.1. Bài thuốc mộc hoa trắng chữa viêm đại tràng
Bài thuốc 1: Cần chuẩn bị vỏ cây mộc hoa trắng với lượng tùy ý. Đem đi tán thành bột mịn. Mỗi ngày dùng 10g sắc chung với nước để uống khi còn ấm.
Hoặc có thể dùng cao khô mộc hoa trắng, đỡ mất công phải tán mộc hoa trắng thô thành bột mịn.
Bài thuốc 2: Cần chuẩn bị phần hạt của mộc hoa trắng. Cũng đem tán dược liệu thành bột rồi mỗi ngày lấy khoảng 10 -15g sắc lấy nước uống trong ngày. Mỗi ngày có thể uống nhiều lần và cần duy trì trong thời gian dài.
4.2.2. Bài thuốc mộc hoa trắng chữa bệnh lỵ
- Chuẩn bị: Phần vỏ cây mộc hoa trắng với lượng tùy ý.
- Thực hiện: Đem phơi khô dược liệu rồi đi tán thành bột mịn. Có thể sắc với nước hoặc hòa với nước sôi ấm uống mỗi ngày 10 – 15g. Dùng liên tục và đều đặn đến khi các triệu chứng của bệnh thuyên giảm.
Có thể dùng dạng cao đặc mộc hoa trắng để có thể pha loãng một cách dễ dàng.
4.2.3. Bài thuốc mộc hoa trắng chữa bệnh tiêu chảy
Ngoài thành phần chính là cao đặc mộc hoa trắng thì thuốc còn có thêm cao đặc mộc hương và berberin clorid.
Berberin có nguồn gốc từ thảo dược (chiết xuất từ cây hoàng đằng), có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn và được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh lý tiêu chảy, kiết lỵ.
Bên cạnh đó, cao đặc mộc hương có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, điều trị bệnh lỵ. Sự kết hợp 2 thành phần phụ này vào công thức thuốc mộc hoa trắng sẽ làm hiệp đồng làm tăng tác dụng điều trị tiêu chảy của thuốc.
5. Liều dùng cao Mộc hoa trắng cho thủy sản, chăn nuôi
Khi sử dụng Mộc hoa trắng cần chú ý đến liều lượng sử dụng để có thể phát huy tối đa hiệu quả khi sử dụng:
- Đối với Gà: 15-45g cao khô Mộc hoa trắng/tấn cám.
- Đối với Lợn: 280-830g cao khô Mộc hoa trắng/tấn cám.
Riêng đối với thủy sản, đặc biệt là tôm, liều dùng cao mộc hoa trắng cho thủy sản như sau:
Phòng bệnh phân trắng:
- Trộn cho ăn: 20ml cao lỏng Mộc hoa trắng hoặc 20g cao khô mộc hoa trắng cho 1kg thức ăn, cho ăn xuyên suốt vụ nuôi.
- Tạt xuống ao: 1 lít cao lỏng Mộc hoa trắng cho 1000m3 nước.
Trị bệnh phân trắng:
- Trộn cho ăn: 20ml cao lỏng Mộc hoa trắng hoặc 20g cao khô mộc hoa trắng cho 1kg thức ăn, ăn liên tục từ 5 đến 7 ngày (giảm 50% lượng thức ăn trong quá trình điều trị).
- Tạt xuống ao: 2 lít cao lỏng Mộc hoa trắng cho 1000m3 nước.
Không chỉ tiêu diệt tận gốc các vi khuẩn gây hại cho hệ tiêu hóa, Mộc hoa trắng còn có tác dụng là bảo vệ các lợi khuẩn trong đường ruột cho vật nuôi. Vì thế các chủ hộ trang trại, chủ hộ chăn nuôi, chủ farm tôm, nhà máy sản xuất thuốc thủy sản, thức ăn thủy sản, thức ăn chăn nuôi. lựa chọn Mộc hoa trắng là nguyên liệu sản xuất thức ăn góp phần giúp cho vật nuôi sinh trưởng tốt và khỏe mạnh.
