Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) trong Y Học Cổ Truyền là loại dược liệu quý có tác dụng chữa nhiều loại bệnh khác nhau. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp câu hỏi mà nhiều bạn đọc đưa ra rằng Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) có tác dụng gì và cách sử dụng chúng như thế nào.
1. Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) là gì?
1.1. Giới thiệu về cây khổ sâm
Khổ sâm (Croton tonkinensis Gagnep) là một loài thực vật có hoa thuộc họ Euphorbiaceae (Thầu dầu). Dược liệu từ cành và lá Khổ sâm có tên khoa học là Folium Crotonis tonkinensis.
Khổ sâm cho lá là loại cây nhỏ với chiều cao khoảng 1m. Lá có hình mũi mác mọc so le nhưng gần như đối với nhau, đôi lúc có thể mọc thành vòng 3-4 lá với nhau. Cả hai mặt lá đều có nhiều lông. Hoa mọc ở đầu cành hoặc kẽ lá thành cụm.
Cây khổ sâm (croton tonkinensis gagnep)
Quả có màu đỏ với lông trắng và mùa cho quả từ tháng 5 đến tháng 8 hằng năm. Cây khổ sâm cho lá thường được trồng phổ biến ở nước ta nhờ hợp với khí hậu nhiệt đới, đặc biệt ở các tỉnh đồng bằng Bắc bộ.
Khổ sâm cho rễ cũng có chiều cao ngang với loại cho lá. Lá của cây tương đối giống lá phan tả diệp có đặc điểm lá kép có lông mọc so le nhau. Hoa có màu vàng nhạt, mọc dọc theo chiều dài của cây. Quả hình cầu, có đầu thuôn dài, màu đen. Loại khổ sâm này thường được trồng nhiều ở Trung Quốc và hiện nay cũng đang được tiến hành trồng ở các tỉnh phía bắc.
Cây nhỏ, cao 1 – 2m. Cành non mảnh. Lá mọc so le hoặc gần như mọc đối, có khi tụ họp nhiều là kiểu mọc vòng, hình mũi mác, gốc hới từ, đầu thuôn nhọn, dài 5 – 9cm, rộng 1 – 3cm, hai mặt có lông hình khiên, óng ánh như lá nhót, dày hơn ở mặt dưới, 3 gân chính toả từ gốc lá cùng với 2 tuyến dạng răng nhỏ, cuống lá cũng có lông hình khiên.
Cụm hoa mọc ở kẽ lá và đầu cành, dài 2 – 7cm gồm cả hoa đực và hoa cái hoặc cụm hoa đực và cái riêng; lá bắc hình vảy rất nhỏ; hoa đực có cuống ánh bạc, 5 lá đài hình đầu dục, 5 cánh hoa thuôn hình dải, có lông mịn ở mép; nhị 12, chỉ nhị có lông tơ ở phần dưới; hoa cái có 5 lá đài hình bầu dục – mũi mác, bầu hình cầu thuôn dần ở đỉnh. Quả nang gần hình cầu, khi khô nứt thành 3 mảnh, trên đỉnh mỗi mảnh có một bưới nhỏ, màu hung đỏ, có lông ánh bạc; hạt hình trứng, có mỏ, màu nâu hung.
Lá cây khổ sâm
Dược liệu là lá nguyên hay đã gãy vụn thành những mẩu dài khoảng 1 – 3cm, trộn lẫn với một số đoạn cành hay ngọn non có thể mang hoa, quả. Mặt trên của mảnh lá có màu lục xám, lấm tấm rất nhiều đốm trắng còn mặt dưới màu trắng bạc.
1.2. Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract)
Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) được chiết xuất từ cây khổ sâm, được xem như một loại thuốc quý với nhiều công dụng tốt cho con người và cho vật nuôi (gia súc, gia cầm, thủy sản, tôm, cá, …).
Các nghiên cứu về thành phần hóa học trong Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) còn khá hạn chế. Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy trong Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) có chứa các thành phần: flavonoid, alcaloid, acid benzoic, β – sitosterol, tecpenoid, stigmasterol.
Lá khổ sâm có chứa: 2,78% flavonoid toàn phần, 0,32% alcaloid toàn phần, hợp chất polyphenol và tannin.
2. Công dụng của Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract)
Theo y học cổ truyền, Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) có vị đắng, hơi chát và hơi chát, mùi hơi hắc, tính mát nhưng hơi độc, quy vào kinh đại tràng. Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) có tác dụng sát khuẩn.
Theo y học hiện đại, Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) có tác dụng kháng trực khuẩn lỵ và amip lỵ, làm đơn bào co thành kén. Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) còn có tác dụng lợi tiểu, an thần, chống dị ứng, có tác dụng bảo vệ và nâng cao tỷ lệ sống trong nghiên cứu trên động vật được tiêm liều chết nọc rắn.
Trên động vật, Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract) còn có tác dụng ức chế mạnh ký sinh trùng sốt rét mạnh, nhưng tái phát sau 10 ngày ngưng thuốc.
Liều dùng Cao Khổ Sâm (Croton tonkinensis Gagnep extract): 12 – 24g/ngày, đôi khi có thể dùng tới 40g dưới dạng thuốc sắc.
4. Một số lưu ý khi sử dụng khổ sâm
Cây khổ sâm mặc dù có nhiều tác dụng tốt và được sử dụng phổ biến trong nhiều bài thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả và an toàn nhất khi sử dụng thì người bệnh cần lưu ý:
- Không dùng Khổ sâm cho bệnh nhân tỳ vị hư nhược. Tuy nhiên, nếu cần thiết có thể dùng cùng với thuốc bổ tỳ, kiện vị.
- Không dùng đồng thời Khổ sâm với Lê lô.
